วัณโรค (Tuberculosis หรือ TB) คืออะไร วัณโรคเป็นโรคติดเชื้อทางอากาศ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ชื่อว่า ไมโคแบคทีเรียม ทูเบอร์คูโลซิส (Mycobacterium Tuberculosis) โดยทั่วไปแล้วผู้ที่ติดเชื้อวัณโรคมักไม่แสดงอาการใด ๆ แต่ตัวโรคจะดำเนินต่อไป
แบ่งเป็นสามระยะ ได้แก่
การติดเชื้อระยะแรก (Primary TB Infection)
การติดเชื้อระยะแฝง (Latent TB Infection)
ระยะแสดงอาการหรือระยะกำเริบ (Active Disease)
ผู้ที่ติดเชื้อวัณโรคส่วนใหญ่จะอยู่ในระยะแฝง จะยังมีเชื้อวัณโรคอยู่ในร่างกาย แต่ตัวเชื้อจะอยู่นิ่ง ไม่ทำปฏิกิริยาใด ๆ ต่อร่างกาย ผู้ที่ติดเชื้อในระยะนี้จึงไม่มีอาการใดๆ และไม่แพร่เชื้อไปยังผู้อื่น
อาการน่าสงสัยเป็นวัณโรคปอด
มีอาการไข้ต่ำๆ ในเวลาบ่ายหรือเย็น
ไอแห้งๆ และเจ็บหน้าอก
เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
ผิวหนังซีด เหลือง
เหงื่อออกตอนกลางคืน
ถ้ามีอาการอย่างน้อย 2 อาการขึ้นไป รีบตรวจหาวัณโรคที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน
การติดเชื้อในระยะแฝงนั้นอาจเปลี่ยนเป็น ระยะกำเริบ ได้ในหลายกรณี เช่น ได้รับเชื้อ มาไม่เกินสองปีมักเป็นการติดเชื้อระยะกำเริบ นอกจากนี้คนที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ ก็มีโอกาสที่ เชื้อวัณโรคจะกำเริบได้ง่ายเช่นกันวัณโรคเกิดได้ในทุกอวัยวะของร่างกาย ซึ่งจะแพร่กระจายการติดเชื้อไปยังอวัยวะอื่นๆวัณโรคนอกปอด เป็นผลมาจากการแพร่ กระจายของการติดเชื้อไปยังอวัยวะอื่นๆ ได้แก่ เยื่อหุ้มปอด ต่อมน้ำเหลือง กระดูกสันหลัง ข้อต่อ ช่องท้อง ระบบทางเดินปัสสาวะ ระบบสืบพันธุ์ ระบบประสาท โพรงจมูก เป็นต้น
ตรวจเจอเร็ว รักษาอย่างถูกวิธี รักษาด้วยยาตรงเวลา ครบกำหนด มีโอกาสหายขาดจากโรควัณโรค ได้มากกว่าร้อยละ 95 ผู้ป่วยที่มีวินัยรับประทานยาอย่างต่อเนื่องนาน 6 เดือน ก็จะหายขาดได้ แต่หากไม่มีวินัยและรับประทานยา ไม่ต่อเนื่อง อาจเกิดการที่เชื้อดื้อยา ส่งผล ให้การรักษายากขึ้นหรือรักษาไม่ได้เลย เด็กที่มีอายุน้อยกว่า 7 ปี ควรได้รับวัคซีนบีซีจี ป้องกันวัณโรค และการตรวจสุขภาพทุกปี สามารถช่วยให้เข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที ไม่ลุกลามรุนแรง หรือจนอยู่ในระดับที่ไม่สามารถแพร่เชื้อได้ค่ะ
การเอ็กซเรย์ปอด
เป็นวิธีที่นิยมใช้ในการคัดกรองวัณโรคปอดระยะแรกที่อาจยังไม่มีอาการ ทั้งนี้แพทย์ยังต้องวินิจฉัยร่วมกับการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และส่งตรวจเสมหะเพิ่มเติม นอกจากนี้ การเอ็กซเรย์ยังสามารถดูขนาดของหัวใจ และการคดงอของแนวกระดูกสันหลังได้ด้วย
เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่มีขนาดเล็กมากชื่อไมโครแบคทีเรียมทูเบอร์คูโลซีส (Mycobacterium tuberculosis) จริงๆ แล้วเชื้อตัวนี้สามารถก่อให้เกิดโรคได้กับอวัยวะทุกส่วนของร่างกาย มิใช่เฉพาะที่ปอดอย่างที่บางท่านเข้าใจ
การติดต่อ
การติดต่อของโรค มักจะเป็นการรับเอาเชื้อเข้าไปในปอดโดยตรงจากการหายใจ การไอ การจามหรือการพูดคุยกับผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้ ดังนั้นผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง นอกจากจะเป็นผลเสียต่อสุขภาพร่างกายของตนเองแล้ว ยังอาจแพร่กระจายเชื้อไปสู่ผู้อื่นได้อีกด้วย ที่สำคัญการแพร่กระจายเชื้อมักเป็นไปอย่างรวดเร็ว เนื่องจากติดต่อได้ง่าย โดยระบบทางเดินหายใจ
การป้องกัน
รักษาสุขภาพให้แข็งแรง โดยการออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ และพักผ่อนให้เพียงพอ
หลีกเลี่ยงการคลุกคลีใกล้ชิดกับผู้ป่วยวัณโรค
หากจำเป็นต้องอยู่ในสถานที่มีผู้คนแออัด ควรป้องกันด้วยการสวมหน้ากากอนามัย
หากคนในครอบครัวป่วยเป็นวัณโรค ควรดูแลให้รับประทานยาตรงเวลาและสม่ำเสมอ ไม่ให้ขาดยา
ควรตรวจร่างกาย โดยการเอกซเรย์ปอดอย่างน้อยปีละครั้งและ พาบุตร หลาน ไปรับการฉีดวัคซีน BCG
หากมีอาการผิดปกติ น่าสงสัยว่าจะเป็นวัณโรค เช่น ไอแห้งๆ เรื้อรังเป็นเวลานานมากกว่า 3 สัปดาห์ หรือไอมีเสมหะปนเลือด เจ็บหน้าอกเวลาไอ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด มีไข้ต่ำๆ ตอนบ่ายหรือเย็น เหงื่อออกตอนกลางคืน ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจ โดยการเอ็กซเรย์ปอด และตรวจเสมหะ ภาวะหัวใจโต
ในกรณีที่ผลเอ็กซเรย์พบว่าหัวใจโตเล็กน้อย อาจเนื่องมาจากอายุที่มากขึ้น หากผลการตรวจร่างกายปกติ ความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ปกติ จึงไม่บ่งชี้ว่าเป็นโรค แต่หากผลการเอ็กซเรย์พบว่ามีขนาดหัวใจโตมากกว่าปกติ และมีอาการผิดปกติอื่นๆร่วมด้วย เช่น อาการเจ็บแน่นหน้าอก เหนื่อยง่ายกว่าปกติ นอนราบไม่ได้ ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุเพิ่มเติมต่อไป
กระดูกสันหลังคดงอ
หากผลเอ็กซเรย์พบว่ากระดูกสันหลังมีการคดงอ จะช่วยบ่งชี้ถึงสาเหตุของอาการปวดหลัง เอว หรือ คอ แบบเรื้อรังได้ หากพบความผิดปกติดังกล่าว ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุและแนวทางการรักษาต่อไป
หากมีปัญหาสุขภาพที่ยืดเยื้อหรือส่งผลต่อคุณภาพชีวิต ควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้มีประสบการณ์เพื่อการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง ปรึกษาหรือมีปัญหาด้านสุขภาพ ให้โรงพยาบาลจุฬารัตน์แม่สอดดูแลนะคะ
ติดต่อรับคำปรึกษาจาก "แพทย์ผู้มีประสบการณ์"
นัดคิวปรึกษา "โดยเจ้าหน้าที่ผู้มีประสบการณ์"
วิเคราะห์ปัญหาสุขภาพได้อย่างตรงจุด
ในนามกลุ่มโรงพยาบาลจุฬารัตน์ เราจะดูแลทุกท่านด้วยความใส่ใจ และห่วงใยดุจญาติมิตร
For More information & Making an Appointment
Tel No. : +66 (0) 55-564-440
Website : www.chg-maesot.com
Facebook Fanpage inbox : m.me/113719835004726
TikTok : https://www.tiktok.com/@chularatmaesothospital
